KS. AUGUSTYN SZAMARZEWSKI

Urodził się 21 stycznia 1832 roku w Poczdamie. Jego rodzicami byli Jakub, urzędnik pocztowy i Agnieszka z domu Klimek. W 1845 rozpoczął naukę w Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu, a po zdaniu matury, w 1854, rozpoczął pracę na poczcie w Poznaniu. Rok później ożenił się z Michaliną Kalawską, jednak już wkrótce owdowiał. Małżeństwo było bezdzietne. Po śmierci żony Augustyn wstąpił do seminarium duchownego w Gnieźnie. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1859, a następnie został wikarym w kościele parafialnym w Środzie Wielkopolskiej.

Poza pełnieniem obowiązków duszpasterskich Szamarzewski działał jako społecznik i organizator Stowarzyszenia Czeladzi rzemieślniczej. W 1863, gdy wybuchło powstanie styczniowe, wygłaszał patriotyczne kazania, organizował werbunek ochotników i przemycał zaopatrzenie.

Po pewnym czasie sam przedostał się do Kongresówki, gdzie został aresztowany i deportowany do Prus. Za udział w walkach został skazany na karę więzienia, którą odbywał w Poznaniu i Berlinie. Gdy w 1864 zwolniono go, wrócił na parafię, gdzie zajął się organizacją spółdzielczości kredytowo-oszczędnościowej wśród średzkich rzemieślników i rolników. Zakładane kasy działały początkowo w ramach założonego przez Szamarzewskiego stowarzyszenia, a następnie wyodrębniły się jako samodzielne spółdzielnie. Inicjatywa szybko rozwijała się obejmując kolejne miejscowości: Kostrzyn, Książ Wielkopolski i Jarocin.

W 1872 wszystkie założone przez niego spółki połączyły się w Związek Spółek Zarobkowych i Gospodarczych, którego Szamarzewski został patronem. W okresie Kulturkampf należał do grupy duchownych stawiających czynny opór polityce rządu niemieckiego, za co został w 1873 skazany na miesiąc więzienia w Kłodzku. Jeszcze podczas swojego pobytu w Środzie, a od 1886 w Ostrowie Wielkopolskim, gdzie otrzymał probostwo, Augustyn Szamarzewski odbywał liczne podróże integrując ruch spółdzielczy i szkoląc nowych członków.

Swoje idee przedstawiał również w artykułach, które publikowano w „Dzienniku Poznańskim” i „Ruchu Społeczno-Ekonomicznym”. Zmarł 8 maja 1891 w Ostrowie Wielkopolskim, gdzie został pochowany. Jego pogrzeb na Starym Cmentarzu stał się manifestacją patriotyczną. Uhonorowany m.in. pomnikiem w Poznaniu oraz ulicami swojego imienia w Poznaniu i w Ostrowie. Imię Augustyna Szamarzewskiego nosi także Nagroda Gospodarcza Ziemi Ostrowskiej.