Unia Wielkopolan jest stowarzyszeniem utworzonym 17 grudnia 1990 r. przez grono aktywnych mieszkańców Wielkopolski z różnych opcji politycznych i światopoglądowych. Nie bacząc na różnice występujące wśród swych członków, natomiast odwołując się do regionalnej tradycji pracy organicznej, Unia Wielkopolan postawiła sobie za cel decentralizację struktur zarządzania w Polsce i w regionie, które winno się dokonać poprzez odrodzenie samorządności terytorialnej oraz regionalizację kraju. Dlatego członkowie stowarzyszenia od początku aktywnie włączyli się w budowanie zrębów samorządności lokalnej w wielkopolskich gminach. Wielu z nich zostało wybranych radnymi, wielu weszło w skład zarządów gmin.

Obok praktycznej działalności swoich reprezentantów w radach gmin, Unia Wielkopolan wypracowała własną koncepcję regionalizacji, którą starała się przedstawiać i popularyzować na forum regionalnym oraz ogólnopolskim. Wbrew zarzutom stawianym przez przeciwników regionalizacji również naszemu stowarzyszeniu, Unia Wielkopolan zawsze opowiadała się za integralnością terytorialną Polski. Regionalizacja miała jedynie poprawić efektywność zarządzania i wydatkowania środków publicznych, nadać podmiotowość zbiorowościom regionalnym oraz stworzyć szansę wykorzystania pozytywnych cech regionalnych mentalności dla wspólnego dobra.
Po utworzeniu dużych województw w 1999 r. Unia Wielkopolan nie straciła celu swego działania. Decyzją V Kongresu stowarzyszenia, który odbył się w 1996 r. w programie jako cel nadrzędny zapisano podnoszenie jakości życia w Wielkopolsce. Nad realizacją tego celu czuwa powołany przez Unię Wielkopolan ośrodek badawczo-rozwojowy Wielkopolski Instytut Jakości.

Wśród działań o charakterze naukowym i doradczym ważne miejsce w działalności Wielkopolskiego Instytutu Jakości zajmuje upowszechnianie kultury jakości i filozofii zarządzania przez jakość m.in. poprzez organizowanie takich przedsięwzięć jak: program Wielkopolska Jakość i Konkurs o Wielkopolską Nagrodę Jakości. I właśnie popularyzacja idei jakości tak w sferze gospodarczej jak i społeczno-samorządowej stanowi obecnie wizytówkę Unii Wielkopolan.
Promowanie idei jakości nie wyczerpuje obecnego zakresu działań Unii Wielkopolan. Stowarzyszenie nie zapomina o wielkopolskich tradycjach – o ich pielęgnowaniu i zachęcaniu do ich lepszego poznawania. Wspiera edukację regionalną oraz wszelkie inicjatywy służące utrwalaniu dobrych wzorców z przeszłości, którymi szczycą się wszyscy Wielkopolanie, aczkolwiek nie zawsze pamiętają o ich współczesnym zastosowaniu. Od kilku lat Unia jest organizatorem Dni Pracy Organicznej.